Ewaluacja pracy może znacząco przyczyniać się do wysokiej jakości funkcjonowania przedsiębiorstwa. Może, ale nie musi. Wszystko zależy od poprawności w zakresie konstruowania systemu oceny pracowniczej. Jak wygląda wdrażanie systemu oceny pracowników? Na co należy zwrócić uwagę, projektując taki system? Czego się wystrzegać? Oto kilka przydatnych wskazówek.
System oceny pracowników i fazy jego wdrożenia
Dość oczywistym wydaje się fakt, że wprowadzenie systemu ewaluacji powinno być poprzedzone jego zaprojektowaniem. Na etapie projektowania systemu oceny należy dokonać ustaleń dotyczących procedury. Następnie przychodzi czas na wdrożenie wcześniejszych ustaleń. Na tym etapie ważne jest przygotowanie psychologiczne pracowników oraz zadbanie o zaplecze organizacyjne całego procesu. Oprócz przeprowadzenia ewaluacji, która stanowi sedno całego procesu, istotne są także czynności związane z opracowaniem jej rezultatów. Tylko poprawnie opracowane wyniki ewaluacji mogą być podstawą ostatniej fazy całego procesu, czyli wykorzystania zgromadzonych danych w zarządzaniu personelem.
Precyzyjnie dobrana procedura
Po czym poznać właściwą procedurę? Po tym, w jakim stopniu dopasowana jest do indywidualnych właściwości danej firmy. Tylko procedura w pełni im odpowiadająca będzie procedurą adekwatną. Procedura powinna zawierać informacje na temat tego, kto będzie oceniany, kto będzie dokonywał oceny, jak często będzie przeprowadzana ewaluacja, kiedy będzie ona przeprowadzana oraz w jaki sposób można się odwołać od jej wyników.
Adekwatna metoda
Podczas wyboru metody, którą chce się wykorzystać w procesie ewaluacji, należy uwzględnić kilka ważnych obszarów. Pierwszym z nich jest bez wątpienia rodzaj danych, jaki planuje się zdobyć dzięki ewaluacji. Należy także zwrócić uwagę na liczebność pracowników, którzy zostaną poddani ocenie, ponieważ z ich liczebnością wiąże się ilość czasu, jaki będzie trzeba poświęcić na przeprowadzenie tego procesu. Następnie należy dokonać wyboru metody oceniania spośród metod relatywnych (polegających na porównaniach międzyosobowych) oraz metod absolutnych (polegających na porównaniu wyniku danej osoby z przyjętymi normami).
Osoby przeprowadzające proces ewaluacji
Co powinno charakteryzować osoby odpowiedzialne za ocenę pracowniczą? Przede wszystkim powinny one posiadać świadomość na temat istotności ewaluacji dla ogólnego funkcjonowania firmy. Niezbędny jest także szeroki zasób wiedzy na temat procesu ewaluacji a także doświadczenie w jego przeprowadzaniu. W związku z tym warto zainwestować w szkolenia dla osób odpowiedzialnych za proces oceny pracowniczej w firmie. Dodatkowo oceny dokonywać powinien zespół, w którego skład wchodzą 3 do 5 osób. Najczęściej do takiego zespołu włącza się przełożonego osoby ocenianej, kierownika personalnego oraz współpracownika.
Stosowane kryteria
Warunki systemu oceny pracowników mają na celu ustalenie obszaru, który będzie podlegał ewaluacji. Kryteria te stanowią bardzo ważny element procesu ewaluacji. Ich nieprawidłowe określenie uniemożliwi uzyskanie oczekiwanych efektów. Do najpopularniejszych kryteriów stosowanych w procesie ewaluacji należą kryteria związane z cechami osobowości pracowników, kryteria związane z ich zachowaniem, kryteria dotyczące zdolności i wiedzy pracowników oraz kryteria dotyczące efektywności wykonywanych przez nich obowiązków.
Interpretacja wyników pozbawiona błędów
Poprawne opracowanie wyników ewaluacji jest szczególnie ważne ze względu na ich dalsze wykorzystanie w firmie. Najczęściej służą one do ustaleń w zakresie wynagrodzeń, nagród oraz kar, awansów, degradacji lub zwolnień czy potrzeb rozwojowych. Każdy z tych obszarów jest bardzo istotny, dlatego też podejmowane decyzje muszą być oparte na prawidłowo zinterpretowanych rezultatach ewaluacji.
Źródło: Pyrek, R. (2004). System ocen pracowników‒cele, procedura i instrumentarium. Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie, (6), 109-126.
Efektywne metody oceniania pracowników – czytaj więcej!
Ewaluacja pracowników w systemie E-Guide – sprawdź!
